به پانزدهمین جلسه روان خوانی حافظ- هفتم اکتبر۲۰۲۱ساعت ۸ الی ۱۰ بعد از ظهر خوش آمدید
لطفا غزلهای ۸۵ – ۹۱ را که در پایین ردیف شده اند برای پنجشنبه هفتم اکتبر آماده کنید.
PACC VIRTUAL POETRY WORKSHOPS
8:00 – 10:00 pm
Topic: PACC HAFEZ’s POETRY – Zoom Meeting
Time: This is a recurring meeting Meet anytime
Join Zoom Meeting
https://us02web.zoom.us/j/89354629780?pwd=dDNQYkk0SUlDMFY1Q0JuZUZrR2xCdz09
Meeting ID: 893 5462 9780
Passcode: 465575.
امان از این دل که داد
دستگاه سه گاه
آهنگ و شعر : محمدعلی امیرجاهد
امان از این دل که داد
فغان از این دل که داد
به دست شیرین عنان فرهاد
که سر به حسرت نهاد، که سر به حسرت نهاد
به کوی معشوق خویش جان داد , به کوی معشوق خویش جان داد
ای داد از این، فریاد از این، دل من
کین دل شده سربار مشکل من
ریزد زبس از دیده قطره قطره ,ریزد زبس از دیده قطره قطره
افتاده روی دجله منزل من , افتاده روی دجله منزل من
رحمی که از پا افتادم ای دل
کردی تو آخر فرهادم ای دل
بر فکندی بنیادم ای دل
آخر دادی بر بادم ای دل
تا کی به هر انجمن، نیلی کنم پیرهن، نوشم به یاد وطن، جامی پر از خون
اوباش هر رهگذر، بگذاردم سر به سر، مانند مجنون
ساقی به بپا خیز، شوری برانگیز، مطرب بزن چنگ، چنگی دلاویز
جاهد بنال امّا شکوه آمیز
تا اندکی احوال ما گردد دگرگون , تا اندکی احوال ما گردد دگرگون
ای گنج دانش! ایرج کجایی؟
در سینه خاک، پنهان چرایی؟
تا بوده در این دنیای فانی
کی برده از خوبان بجز رنج و جداییدر باره دستگاه سهگاه
محمدرضا شجریان-آموزش آواز-
از کتاب : راه و رسم منزل ها تالیف منصور اعظمی کیا
Check out this video on YouTube:
این آهنگ از آلبوم شوریدهافشاری از پریسا هست
باز آمــــدم خرامـــان تا پیــــش تو بمــــــیرم
بی تو كـــــجا روم مـــن ای از تـو ناگـــــزبرم
ای توبه ام شكســـته از تو كـــــجا گــــریزم
ای در دلـــــم نشســـــته از تو كـــجا گریزم
ای نور هــــر دو دیــده بی تو چگـــــونه بینم
وی گــردنم ببســـته از تو كــــــجا گــــــریزم
ای جان جان مســـتان ای گنج تنگدســتان
از دل نه ای گــــــــــسسته از تو كجا گریزم
من چون زمین خشکم لطف تو ابر و مشكم
ای روی تـو خجســــته از تـو كــــجا گــــریزم
بیاتِ تُرک یا بیاتِ زَند یکی از آوازهای موسیقی ایرانی است که جزو متعلقات دستگاه شور دانسته میشود. واژهٔ ترک در نام این آواز به مردمان ترک قشقایی اشاره دارد. در آواز بیات ترک، برخلاف دستگاه شور و برخی دیگر از متعلقاتش، درجهٔ سوم شور دارای اهمیت بسیاری است؛ چنانکه این درجه، نت شاهد بیات ترک دانسته میشود. نت آغاز و نت ایست بیات ترک نیز بر درجهٔ زیرپایهٔ شور قرار دارد. نت خاتمهٔ بیات ترک در ردیف‌های مختلف، تفاوت دارد و گاه به جای نت زیرپایهٔ شور، بر درجهٔ دوم شور و حتی بر نت پایهٔ شور قرار می‌گیرد.
| مشخصات | |
|---|---|
| نت شاهد | درجهٔ سوم شور |
| نت ایست | نت پایهٔ شور |
| نت آغاز | درجهٔ سوم شور |
| نت متغیر | درجهٔ پنجم شور |
| گوشههای اصلی | |
| درآمد، روح الارواح، قطار، قرائی | |
بیات ترک با دستگاه شور رابطهٔ نزدیکی دارد و برخی گوشه‌هایش، از قبیل مهدی ضَرّابی (که بر نت شاهد شور تأکید دارند)، در تقویت این ارتباط مؤثر هستند. بیات ترک همچنین به دستگاه ماهور نیز نزدیک است و برخی گوشههای آن نظیر دلکش و شکسته را می‌توان در بیات ترک نیز اجرا کرد. گوشهٔ جامه‌دران که در دستگاه همایون نیز وجود دارد، گاهی در مایهٔ بیات ترک اجرا میشود. اوج آواز بیات ترک با استفاده از گوشهٔ قرائی اجرا میشود. مهم‌ترین گوشهٔ بیات ترک، گوشهٔ قطار است که گوشه‌ای اصیل دانسته میشود و دوبیتی‌های بابا طاهر را با آن اجرا می‌کنند.
آلبوم‌های آستان جانان، گل صدبرگ و شیدایی و قطعهٔ اندک اندک همگی در آواز بیات ترک هستند. اذان رحیم مؤذن‌زاده اردبیلی نیز در آواز بیات ترک (گوشهٔ روح الارواح) است. از بیات ترک در تعزیه، اذان و دیگر موسیقی‌های مذهبی، از جمله موسیقی دراویش، استفاده میشود.
واژهٔ ترک در نام این آواز به ترک قشقایی اشاره میکند و نه به ترکهای ترکمنستان، آذربایجان یا ترکیه؛ گمان میرود که بسیاری از ترانه‌های محلی قوم قشقایی در این آواز باشد. از همین رو برخی آن را با نام بیات زند نیز میشناسند، اگر چه این نام به اندازهٔ «بیات ترک» رایج نیست.[۱] همچنین، پیشوند «بیات» (که در نام آوازهای دیگری همچون بیات کرد و بیات اصفهان نیز به کار میرود) ممکن است مخفف «ابیات» باشد.[۲] این آواز گاهی «آواز ترک» نیز نامیده میشود.[۳]
در رسالههای قدیم موسیقی، نامی از بیات ترک یا بیات زند ذکر نشدهاست؛ اما در مقام حسینی شعبهای به نام «دوگاه» وجود داشته که امروزه به صورت یک گوشه در آواز بیات ترک باقی مانده و می‌توان گفت جزء ریشههای تاریخی آواز بیات ترک است. همچنین در رسالهٔ کرامیه (از دورهٔ صفویه)، ترکیب «حجاز ترک» آمده و آن را «حجاز اصل» نیز گفتهاند که توسط ترکان خوانده میشدهاست و ممکن است از ریشه های بیات ترک باشد.[۴]
آواز بیات ترک مانند آواز دشتی، در موسیقی فولکلور ایران کاربرد گستردهای دارد. بیات ترک به ویژه نزد مردم کرد (در غرب ایران) و اقوام ترک (در شمال غرب ایران) متداول است.[۵] در موسیقی مقامی آذربایجان نیز بیات ترک شعبهای از دستگاه شور تلقی میشود.[۶]
گام کامل بیات ترکِ دو را بشنوید راهنما·اطلاعاتدر آواز بیات ترک، نت شاهد و نت خاتمه هر دو بر درجهٔ سوم شور قرار دارد. نت آغاز و نت ایست بیات ترک نیز بر نت زیرپایهٔ شور (یک درجه پایینتر از نت پایهٔ شور و یک چهارم درست پایینتر از نت شاهد بیات ترک) قرار دارد.[۷][۸] از آنجا که نت آغاز و نت شاهد بیات ترک یکی هستند (درجهٔ سوم شور)، روح‌الله خالقی معتقد است که بیات ترک را می‌توان حاصل «تغییر نت پایه» در دستگاه شور دانست. همچنین در بیات ترک ممکن است که فرود نهایی نیز به نت خاتمه (نت پایهٔ شور) برگشت نکند و در همان نت شاهد پایان یابد؛ در مقایسه، آواز ابوعطا همیشه به نت پایهٔ شور فرود میکند و حتی در خلال اجرای آواز نیز بارها به نت پایهٔ شور اشاره میکند.[۹]
درجههای چهارم و دوم شور در رتبهٔ بعدی از نظر اهمیت قرار دارند؛ اما گستردگی بیات ترک از بالا تا فاصلهٔ چهارم یا پنجم بالاتر از نت شاهد نیز میرسد. به بیان دیگر، می‌توان گسترهٔ بیات ترک را شامل دو دانگ در نظر گرفت که هر کدام در یک سمت نت شاهد بیات ترک واقع هستند. گرایش موسیقی در دانگ بمتر بالارونده، و در دانگ زیرتر پایینرونده است و از هر دو سو به سمت نت خاتمهٔ بیات ترک (که همان نت شاهد آن است) تحرک دارد. گاهی در فرود بیات ترک، درجهٔ پنجم شور (که یک پرده بالاتر از شاهد بیات ترک است) موقتاً نیمپرده بمتر میشود و به طور گذرا نقش یک نت متغیرزینتی را ایفا میکند. همچنین در فرودهای موقت، توقف روی نت ایست معمولاً با جهشی از درجهٔ پنجم شور به نت ایست بیات ترک همراه است.[۱۰] نت خاتمهٔ بیات ترک در ردیف‌های مختلف، گاه متفاوت است و گاهی درجهٔ دوم شور و حتی نت پایهٔ شور به عنوان نت خاتمه استفاده شده‌است.[۱۱]
درجهٔ سوم شور در خود این دستگاه و در آوازهای ابوعطا و افشاری که از متعلقات شور هستند، اهمیت کمتری دارد. به عقیدهٔ فرهاد فخرالدینی، به جبران بیتوجهی که به درجهٔ سوم در این دستگاه و آوازها میشود، در بیات ترک این درجه مورد توجه ویژه قرار دارد؛ اما تمرکز زیاد روی این درجه، باعث یکنواختی آواز بیات ترک نیز میشود.[۱۲] اوج آواز بیات ترک بر درجهٔ هفتم شور تمرکز دارد که این درجه نیز، در خود دستگاه شور، کم اهمیت تلقی میشود.[۱۳]
گسترهٔ صوتی بیات ترک به همراه تمام گوشه‌هایش، یک فاصلهٔ یازدهم درست را تشکیل می‌دهد که متناسب با وسعت صدای انسان است.[۱۴] درجات بیات ترک به دستگاه ماهور نیز نزدیکی دارند (با شروع از درجهٔ سوم شور و حرکت در مسیر بیات ترک، دانگ اول ماهور به دست می‌آید)؛ لذا امکان اجرای گوشههایی همچون دلکش و خسروانی نیز در بیات ترک وجود دارد.[۱۵] به بیان دیگر، گام بیات ترک از نظر فواصل، شبیه به گام بزرگی است که در آن درجهٔ هفتم یک ربع پرده بمتر شده باشد؛ اما اجرای گوشههای ماهور در بیات ترک، نیازمند مهارت خواننده است و با بازگشت به بیات ترک دنبال میشود.[۱۶] زمانی که بیات ترک با توقف روی نت ایست موقت (درجهٔ سوم شور، یا درجهٔ چهارم بیات ترک) اجرا شود، حسی شبیه به گام بزرگ در موسیقی غربی را القا میکند که درجهٔ هفتمش یک ربع پرده پایین آورده شده باشد. این نوع از اجرای بیات ترک، در طول زمان متداولتر شده و به همین خاطر بیات ترک احساس سبکتری پیدا کردهاست.[۱۷] فواصل بیات ترک با فواصل مقام دلگشا در موسیقی قدیم نیز مطابقت دارد.[۱۸][۱۹]
نُت شاهد بیات ترک، درجهٔ سوم گام شور، و نت ایست آن، درجهٔ هفتم آن است.
| هم رود زنان به زخمه راندن | هم فاختگان به زَند خواندن |
بیات ترک به دلیل نزدیکی به ماهور، قابلیت اجرایی بسیاری از گوشههای ماهور را دارد. بیات ترک تنوعی در تغییر بنیهٔ شور است که در انتها نیز به شور ختم میشود؛ زیرا اختلافی در فواصل شور و بیات ترک (با علامت تغییر دهنده) وجود ندارد.
فواصل بیات ترک را دوم و سوم بزرگ، چهارم و پنجم درست، ششم بزرگ، هفتم نیم بزرگ و هنگام تشکیل میدهند که با رعایت تطابق فواصل با مقام ملایم دلگشا در موسیقی مقامی منطبق است. از جمله آلبوم‌های بیات ترک، آستان جانان از محمدرضا شجریان و گل صدبرگ از شهرام ناظری وشیدایی(آلبوم) از صدیق تعریف و نازِ نگاه از علیرضا افتخاری هستند.
آواز (بیات) ترک در ردیف میرزا عبدالله شامل گوشههای زیر است:[۴]
مهم‌ترین گوشههای آواز بیات ترک، درآمدها، دوگاه، روحُ الارواح، مهدی ضَرّابی، قطار، و قرائی هستند.[۲۴] گوشههای دیگری که در این دستگاه اهمیت دارند عبارتند از شهابی، مهربانی، مثنوی، سارنج، بهبهانی، داد و طبرستانی. برخی گوشههای دستگاه ماهور نیز در اجرای بیات ترک ممکن است به کار بروند نظیر گشایش، فیلی و شکسته.[۲۵]
درآمدهای بیات ترک حالت یکنواختی دارند که عمدتاً ناشی از تأکید مکرر روی نت شاهد است.[۲۶] نام گوشهٔ دوگاه احتمالاً در قدیم به موقعیت دست نوازنده روی دستهٔ ساز اشاره داشته، چنانکه همین ریشهٔ تاریخی احتمالاً برای نامهای دیگری همچون سهگاه، چهارگاه و پنجگاه نیز متصور است. اگر چه این نامها در نام دستگاه‌های امروزی موسیقی حفظ شدهاند، اما دوگاه تنها نام یک گوشه در بیات ترک است.[۲۷]
گوشهٔ روح الارواح گوشه‌ای کوچک ولی مهم در آواز بیات ترک است. در این گوشه، نت آغاز و ایست از موقعیت اولیهاش (که نت زیرپایهٔ شور بود) به یک درجه بالاتر (نت پایهٔ شور) تغییر میکند. از این جهت، این گوشه بیات ترک را به فضای مدار اصلی دستگاه شور نزدیکتر میکند؛ اگر چه نت شاهد در آن کماکان ثابت میماند (و به نت شاهد شور که یک درجه پایینتر از شاهد بیات ترک است، تغییر نمییابد). در گوشهٔ مهدی ضرابی نیز این درجهٔ دوم شور (یک درجه پایینتر از نت شاهد بیات ترک) است که اهمیت ویژه مییابد و به نت آغاز و ایست تبدیل میشود. این دو گوشه رابطهٔ تنگاتنگی با یکدیگر دارند و نزدیکی هر دوی آنها به مدار اصلی شور، نقش مهمی در حفظ رابطهٔ آواز بیات ترک و دستگاه شور ایفا کردهاست.[۲۸] از نظر فخرالدینی این گوشه‌ها احتمالاً جدیدتر هستند (ساختهٔ دورهٔ قاجاریه هستند) و با هدف تقویت ارتباط بیات ترک و شور ساخته شدهاند.[۲۹]
مهم‌ترین گوشهٔ بیات ترک، گوشهٔ قطار است. این گوشه همیشه در اجرای بیات ترک گنجانده میشود و گسترهٔ آن در دانگ بمتر بیات ترک است. در این گوشه نیز مانند مهدی ضرابی، درجهٔ دوم شور نقش مهمی پیدا میکند، ولی نت آغاز و ایست نسبت به درآمد بیات ترک تغییری نمیکند.[۳۰] شروع این گوشه با نت زیرپایهٔ شور است، و درجهٔ سوم شور نت شاهد آن است. نت پایهٔ شور در این گوشه نقش چندانی ندارد و محدودهٔ ملودی یک فاصلهٔ پنجم درست (از زیرپایهٔ شور تا درجهٔ چهارم شور) را تشکیل می‌دهد.[۳۱] علینقی وزیری از گوشهٔ قطار به عنوان یک گوشهٔ «بکر و اصیل» یاد کردهاست که معمولاً با دوبیتی‌های باباطاهر اجرا میشود. این گوشه با اشعار دیگری در اوزان متفاوت نیز اجرا میشود.[۳۲] اجرای گوشهٔ قطار در موسیقی کردی متداول است.[۳۳] گوشهٔ قطار بین ایلات کرد گروس معمول بودهاست.[۳۴]
گوشهٔ قرائی اوج آواز بیات ترک را تشکیل می‌دهد. این گوشه معمولاً در انتهای اجرای بیات ترک به کار میرود و مسیر نزولی دارد. در این گوشه ابتدا در دانگ بالاتر بیاتکرد یک مسیر پایینرونده به سمت شاهد بیات ترک طی میشود، و سپس این مسیر در دانگ پایینتر به سمت نت خاتمهٔ بیات ترک ادامه پیدا میکند. در گوشهٔ قرائی درجهٔ پنجم شور نقشش را به عنوان نت شاهد و ایست بیات ترک از دست می‌دهد، تا راه برای فرود به نت ایست نهایی (نت خاتمه) فراهم شود.[۳۵] قرائی در اصل یکی از گوشههای آواز افشاری است که در بیات ترک هم قابل اجراست. شاهد آن، درجهٔ هفتم شور و نت ایست آن، درجهٔ چهارم شور (نت شاهد افشاری) است.[۳۶]
از دیگر گوشههایی که در اجرای بیات ترک به کار میرود، می‌توان به گوشهٔ جامه‌دران اشاره کرد. این گوشهٔ کوتاه، در آوازهای افشاری و اصفهان و دستگاه همایون نیز اجرا میشود.[۳۷] گوشهٔ مثنوی نیز (که معمولاً در آواز افشاری طبقهبندی میشود، اما اساساً به اجرای آوازی اشعار مثنوی معنوی اشاره دارد) در بیات ترک قابل اجراست.[۳۸] همچنین گوشهٔ شکسته که معمولاً در دستگاه ماهور طبقهبندی میشود، در ردیف محمود کریمی در سهگاه و بیات ترک نیز آورده شده‌است.[۳۹] به عقیدهٔ محمدرضا لطفی گوشههای شکسته و دلکش در ابتدا جزئی از آواز بیات ترک نبودند (چرا که آوازها معمولاً حاوی پردهگردانی نبودند) و افزوده شدن آنها به بیات ترک بعداً و تحت تأثیر نزدیکی فواصل بیات ترک و ماهور رخ دادهاست.[۴۰][۴۱]
گوشه‌ای دیگر به نام «مهربانی» نیز در نسخهای از ردیف میرزاعبدالله که توسط خاچی خاچی نقل شده برای بیات ترک ذکر شده‌است؛ اگر چه این گوشه در روایت مهدیقلی هدایت از ردیف میرزاعبدالله موجود نیست.[۴۲] داریوش طلایی نیز در کتاب تحلیل ردیف گوشهٔ مهربانی را به همراه گوشههای حاجی حسنی، بسته‌نگار، زنگوله، خسروانی، نغمه، فِیلی، شکسته، و جامه‌دران در بیات ترک برمیشمرد؛[۴۳] اما فخرالدینی از گوشههای مهربانی، مهدی ضرابی، شهابی و محمدصادقخانی در بیات ترک، به عنوان گوشههای جدیدی نام میبرد که نامشان را از خوانندگان دورهٔ قاجار یا پس از آن گرفتهاند.[۴۴] در مورد گوشهٔ شهابی، محمدرضا شجریان به نقل از جلالالدین تاج اصفهانی از شخصی به نام «شهاب» معروف به «شهاب چشمدریده» از شاگردان حبیب شاطرحاجی یاد میکند و گوشهٔ شهابی را منسوب به او میداند؛[۴۵] ساسان سپنتا نام این شخص را به صورت «شهابالسادات اصفهانی» آوردهاست.[۴۶] گوشهٔ محمدصادقخانی نیز به محمدصادقخان منسوب است و گاه به آن سرور المُلکی نیز گفته شده که به لقب وی (سرور الملک) اشاره دارد.[۴۷] فخرالدینی گوشهٔ مهربانی را تصنیفی یا ترانهای در بیات ترک میداند که میبایست به صورت متریک (موزون) اجرا شود؛ اگرچه گاه نوازندگان و خوانندگان آن را به صورت آزاد نیز اجرا می‌کنند.[۴۸]
از بین این گوشههای ثانویه، فیلی روی درجهٔ هفتم شور تمرکز دارد (نت شاهد) و روی درجهٔ سوم شور توقف میکند (نت ایست) و به این ترتیب یک فاصلهٔ پنجم درست را پوشش می‌دهد که برپایهٔ نت شاهد بیات ترک بنا شده‌است.[۴۹] نت شاهد و ایست گوشهٔ شکسته هم مانند گوشهٔ فیلی است؛ اما فواصل داخل این درجات با آواز افشاری مطابقت پیدا میکند: درجهٔ هشتم شور به طرف درجهٔ هفتم آن (که نتِ شاهدِ آواز افشاری در این موقعیت است) گرایش یافته و ربع پرده پایین می‌آید، و درجهٔ نهم شور نیز (که از پیش ریزپردهای است) یک ربع پردهٔ دیگر پایین آورده میشود.[۵۰] گامی که پس از این تحولات به دست می‌آید، مطابق با مقام راست قدیم است.[۵۱]
شعر از حافظ
این خرقه که من دارم
اهنگ
این خرقه که من دارم در رهن شراب اولی
این خرقه که من دارم در رهن شراب اولی
وین دفتر بی‌معنی ی ی ی ی غرق می ناب اولی
وین دفتر بی‌معنی ی ی ی ی غرق می ناب اولی
اهنگ
من حالت زاهد را با خلق نخواهم گفت
اهنگ
من حالت زاهد را با خلق نخواهم گفت
این قصه اگر گویم با چنگ و رباب اولی
این قصه اگر گویم ا ام ا ا م با چنگ و رباب اولی
این قصه اگر گویم ا ام ا ا م با چنگ و رباب اولی
با چنگ و رباب اولی
اهنگ
این قصه اگر گویم
این قصه اگر گویم با چنگ و رباب اولی
این قصه اگر گویم با چنگ و رباب اولی
این قصه اگر گویم با چنگ و رباب اولی
هی هی هی هی هی
اهنگ
این خرقه که من دارم در رهن شراب اولی
وین دفتر بی‌معنی غرق می ناب اولی
چون عمر تبه کردم چندان که نگه کردم
در کنج خراباتی افتاده خراب اولی
چون مصلحت اندیشی دور است ز درویشی
هم سینه پر از آتش هم دیده پرآب اولی
من حالت زاهد را با خلق نخواهم گفت
این قصه اگر گویم با چنگ و رباب اولی
تا بی سر و پا باشد اوضاع فلک زین دست
در سر هوس ساقی در دست شراب اولی
از همچو تو دلداری دل برنکنم آری
چون تاب کشم باری زان زلف به تاب اولی
چون پیر شدی حافظ از میکده بیرون آی
رندی و هوسناکی در عهد شباب اولی
آواز بانو دلکش
من هم ای یاران تنها ماندم، آتشی بودم بر جا ماندم
با این گرمی جان، در ره مانده حیران، این غم خود به کجا ببرم؟
با این جان لرزان، با این پای لغزان،. ره به کجا ز بلا ببرم؟
می‌سوزم گرچه. با بی‌پروایی، موزیک می‌لرزم بر خود. از این تنهایی
من هم ای یاران تنها ماندم، آتشی بودم بر جا ماندم. موزیک
آتشین خو، هستی سوزم،. شعله جانی، بزم افروزم. موزیک
بی پناهی محفل آرا،. بی نصیبی تیره روزم
آآآ… آآآ…آآآ…آآآ
من هم ای یاران تنها ماندم،. آتشی بودم بر جا ماندم
موزیک و آواز
وقت سبک عنان، اگر هم همرهی کند، چون گرد ره، به بدرقه ی کاروان رَوم
سر می کشم چو شعله،. که برخیزم ای دریغ
کو پای قدرتی، که پی همرهان رَوم؟
من هم ای یاران تنها ماندم، آتشی بودم بر جا ماندم
من هم ای یاران تنها ماندم، آتشی بودم بر جا ماندم
زمان اجرا: 1337 هجری خورشیدی
7420 Westlake Ter. Bethesda MD 20918
آواز
خدای مهربون عاشق نوازه
غم بی چارگان را چاره سازه
خودش می دونه چون تنهای تنهاست
که تنهایی بلای جان گدازه
موزیک
عزیز بنشین به کنارم
ز عشقت بی قرارم
جون تو طاقت ندارم
2 حالا مرو از کنارم
2 به خدا دوست می دارم
موزیک
سر کوه بلند تا کی نشینم
عزیز بشین به کنارم
که لاله سر زنه گل را بچینم
عزیز بشین به کنارم
گلای سرخ و سفید بر هم تنیده
عزیز بشین به کنارم
نمیدونم کدوم گل رو بچینم
عزیز بشین به کنارم
عزیز بشین به کنارم
ز عشقت بیقرارم جونه تو طاقت ندارم
حالا مرو از کنارم حالا مرو از کنارم به خدا دوست میدارم
به خدا به خدا به خدا دوست میدارم
موزیک
کنون که میروی هموارو هموار
عزیز بشین به کنارم
نمیترسی که بر پایت بره خار
عزیز بشین به کنارم
اگر خاری خوره سوزن ندارم
عزیز بشین به کنارم
به مژگون برکنم ای جونه غمخوار
عزیز بشین به کنارم
عزیز بشین به کنارم ز عشقت بیقرارم
جونه تو طاقت ندارم
حالا مرو از کنارم حالا مرو از کنارم به خدا دوست میدارم
به خدا به خدا به خدا دوست میدارم
موزیک
گل سرخ و سفیدوم دسته دسته
عزیز بشین به کنارم
میونه سنگ مرمر ریشه بسته
عزیز بشین به کنارم
الهی بشکنه اون سنگه مرمر
عزیز بشین به کنارم
که یار نازنین تنها نشسته
عزیز بشین به کنارم
عزیز بشین به کنارم ز عشقت بیقرارم
جونه تو طاقت ندارم
حالا مرو از کنارم حالا مرو از کنارم به خدا دوست میدارم
به خدا به خدا به خدا دوست میدارم
مجنون نبودم
مجنون نبودم مجنونم کردی
از شهر خودم بیرونم کردی یار
🎵 کدوم کوه و کمر بوی تو داره یار 🎵
🎹 کدوم مه جلوه ی روی تو داره 🎹
همان ماهی که از قبله زند فریاد
🎺 نشون از طاق ابروی تو داره 🎺
🎵 مجنون نبودم مجنونم کردی 🎵
🎵 از شهر خودم بیرونم کردی یار 🎵
🎸 مجنون نبودم مجنونم کردی 🎸
🎼 از شهر خودم بیرونم کردی یار 🎼
موزیک
♪♭ الا دختر که موهای تو بوره یار ♭♪
به حمام میروی راه تو دوره
🎵 به حمام میروی زودی بیایی یار 🎵
که آتیش به دلوم مثل تنوره
🎸 مجنون نبودم مجنونم کردی 🎸
🎧 از شهر خودم بیرونم کردی یار
موزیک
الا دختر که موهای تو بوره یار
🎧 به حمام میروی راه تو دوره 🎧
🎤 به حمام میروی زودی بیایی یار 🎤
که آتیش به دلوم مثل تنوره
مجنون نبودم مجنونم کردی
از شهر خودم بیرونم کردی یار
مجنون نبودم مجنونم کردی
🎸 از شهر خودم بیرونم کردی یار 🎸
🎤 ستاره آسمون نقش زمینه وای 🎤
خودوم انگشتر وای یارم نگینه
🎧 خداوندا نگهدار نگین باش 🎧
که یار اول و آخر همینه
🎼 مجنون نبودم مجنونم کردی 🎼
🎺 از شهر خودم بیرونم کردی یار 🎺
مجنون نبودم مجنونم کردی
از شهر خودم بیرونم کردی یار
تکست آهنگ مجنون نبودم مجنونم کردی محمد حشمتی
ترانه ی کهن و قدیمی شاه صنم یکی دیگر از ترانه های معروف خراسان است که افراد زیادی آن را بازخوانی کرده اند.
(همخوانی)
(شاه صنم، زیبا صنم بوسه زنم لبهای تو)2
ابرشم قیمت نداره حیف ازون موهای توی) 2
( سیما بینا)
آی بیا که جانم از جانت جدا نیست یار گلم
آی بیا که در دلم بی تو صفا نیست یار گلم
آی بیا یک لحظه پیش هم نشینیم یار گلم
آی خدا می دونه دنیا را وفا نیست یار گلم
موزیک
( سیما بینا)
(شاه صنم، زیبا صنم بوسه زنم لبهای تو)2
ابرشم قیمت نداره حیف ازون موهای توی) 2
به قرآن مجید آیه آیه
دلم هر لحظه دیدار تو مایه (می خواهد)
اگر از طعنه های مردم نترسم
به دنبالت می آیم مثل سایه یار گلم
(همخوانی)
(شاه صنم، زیبا صنم بوسه زنم لبهای تو)2
ابرشم قیمت نداره حیف ازون موهای توی) 2
(سیما بینا)
آی سر راهت نشینم خسته خسته یارگلم
آی گل ریحون بچینم دسته دسته یار گلم
به قرآن مجید آیه آیه
دلم هر لحظه دیدار تو مایه (می خواهد)
اگر از طعنه های مردم نترسم
به دنبالت می آیم مثل سایه یار گلم
همخوانی)
شاه صنم، زیبا صنم بوسه زنم لبهای تو
ابرشم قیمت نداره حیف ازون موهای توی
ابرشم قیمت نداره حیف ازون حیف ازون
موهای تو
در فراق, تصنیف در دستگاه شور با صدای خسرو خوبان استاد محمدرضا شجریان از آلبوم غوغای عشقبازان, با آهنگسازی محمدرضا شجریان و سعید فرج پوری, شعری از حضرت سعدی و با نوازندگی تار مجید درخشانی, بربط محمد فیروزی, تمبک همایون شجریان و کمانچه سعید فرج پوری
متن تصنیف در فراق:
بسم از هوا گرفتن …
بسم از هوا گرفتن که پری نماند و بالی
که پری نماند و بالی …
به کجا روم ز دستت …
به کجا روم ز دستت که نمی‌دهی مجالی
که نمی‌دهی مجالی …
بسم از هوا گرفتن …
بسم از هوا گرفتن که پری نماند و بالی
که پری نماند و بالی …
به کجا روم ز دستت …
به کجا روم ز دستت که نمی‌دهی مجالی
که نمی‌دهی مجالی …
نه ره گریز دارم نه طریق آشنایی
نه ره گریز دارم نه طریق آشنایی …
چه غم اوفتاده‌ای را که تواند احتیالی
چه غم اوفتاده‌ای را که تواند احتیالی …
چه خوش است در فراقی همه عمر صبر کردن
چه خوش است در فراقی همه عمر صبر کردن …
به امید آن که روزی …
به امید آن که روزی به کف اوفتد وصالی
به تو حاصلی ندارد …
به تو حاصلی ندارد غم روزگار گفتن
به تو حاصلی ندارد …
به تو حاصلی ندارد غم روزگار گفتن
که شبی نخفته باشی به درازنای سالی
غم حال دردمندان نه عجب گرت نباشد
غم حال دردمندان نه عجب گرت نباشد …
که چنین نرفته باشد همه عمر بر تو حالی
غم حال دردمندان نه عجب گرت نباشد
که چنین نرفته باشد همه عمر بر تو حالی
سخنی بگوی با من …
سخنی بگوی با من که چنان اسیر عشقم
که به خویشتن ندارم ز وجودت اشتغالی
که به خویشتن ندارم ز وجودت اشتغالی …
همه عمر در فراقت …
همه عمر در فراقت بگذشت و سهل باشد
اگر احتمال دارد به قیامت اتصالی
اگر احتمال دارد به قیامت اتصالی …
دانلود آهنگ در فراق محمدرضا شجریان
Noteflight- Sepideh
https://www.noteflight.com/scores/view/91c52f90874cec48776613bc5fa90309ebc37063
تصنیف خوانی:بار اول در نهم اپریل۲۰۱۶ ساعت ۱۰ صبح در پوتومک مریلند اجرا شد.
: با صدای لطفی
شعر از مولانا:
بیا بیا دلدار من دلدار من
بیا بیا دلدار من دلدار من
درآ درآ در کار من در کار من
تویی تویی گلزار من گلزار من
بگو بگو اسرار من اسرار من
***
بیا بیا درویش من درویش من
مرو مرو از پیش من از پیش من
تویی تویی هم کیش من هم کیش من
تویی تویی هم خویش من هم خویش من
***
هر جا روم با من روی با من روی
هر منزلی محرم شوی محرم شوی
روز و شبم مونس تویی مونس تویی
دام مرا خوش آهویی خوش آهویی
***
ای شمع من بس روشنی بس روشنی
در خانه‌ام چون روزنی چون روزنی
تیر بلا چون دررسد چون دررسد
هم اسپری هم جوشنی هم جوشنی
***
صبر مرا برهم زدی برهم زدی
عقل مرا رهزن شدی رهزن شدی
دل را کجا پنهان کنم
در دلبری تو بی‌حدی تو بی‌حدی
تغییر ریتم به ۲/۴
ای فخر من سلطان من سلطان من
فرمان ده و خاقان من خاقان من
چون سوی من میلی کنی میلی کنی
روشن شود چشمان من چشمان من
***
هر جا تویی جنت بود جنت بود
هر جا روی رحمت بود رحمت بود
چون سایه‌ها در چاشتگه
فتح و ظفر پیشت دود پیشت دود
***
فضل خدا همراه تو همراه تو
امن و امان خرگاه تو خرگاه تو
بخشایش و حفظ خدا حفظ خدا
پیوسته در درگاه تو درگاه تو
بوسه های باران – راست پنجگاه
ای مهربان تر از برگ ,ای مهربان تر از برگ
در بوسه های باران
ای مهربان تر از برگ در بوسه های باران
بیداری ستاره در چشم جویباران
بیداری ستاره در چشم جویباران
آیینه نگاهت پیوند صبح و ساحل
لبخند گاهگاهت صبح ستاره باران
آیینه نگاهت پیوند صبح و ساحل
لبخند گاهگاهت صبح ستاره باران
باز آ که در هوایت خاموشی جنونم
باز آ که در هوایت خاموشی جنونم
فریادها برانگیخت از سنگ کوهساران
از سنگ کوهساران
ای جویبار جاری! زین سایه برگ مگریز
ای جویبار جاری! زین سایه برگ مگریز
کاینگونه فرصت از کف دادند بیشماران
دادند بیشماران دادند بیشماران
گفتی به روزگاری مهری نشسته گفتم
بیرون نمی توان کرد حتی به روزگاران
بیرون نمی توان کرد حتی به روزگاران
بیگانگی ز حد رفت , بیگانگی ز حد رفت
ای آشنا مپرهیز
بیگانگی ز حد رفت ای آشنا مپرهیز
زین عاشق پشیمان سرخیل شرمساران
سرخیل شرمساران
پیش از من و تو بسیار بودند و نقش بستند
دیوار زندگی را زینگونه یادگاران
این نغمه محبت، بعد از من و تو ماند
تا در زمانه باقیست آواز باد و باران
آواز باد و باران
آواز باد و باران
آواز باد و باران
آواز باد و باران
|
||||||||||||||||||||
راست و پنجگاه اجرای راست و پنجگاه در جشن هنر شیراز، شجریان، لطفی و فرهنگ فر، ۱۳۵۴ دستگاه راست و پنجگاه نام یکی از هفت دستگاه موسیقی سنتی ایرانی است. دیدگاه رایج غلطی وجود دار که بیان میکند تفاوت این دستگاه با ماهور … Continue reading
بر پایه اهنگ مرغ سحر ساخته شعر از رهی معیری و با صدای عبدولوهاب شهیدی و پوران
http://music.iranseda.ir/detailsAlbum/?VALID=TRUE&g=133988
با همکاری: پوران، عبدالوهاب شهیدی، جلیل شهناز، روح‌الله خالقی
شعر ترانه: رهی معیری
آهنگ: مرتضی نی‌داوود
اشعار متن برنامه: حافظ، مشفق کاشانی، سعدی
گوینده: آذر پژوهش
============================================
(حافظ)
هر وقت خوش که دست دهد مغتنم شمار
کس را وقوف نیست که انجام کار چیست
پیوند عمر بسته به مویی است زینهار
غمخوار خویش باش، غم روزگار چیست
============================================
(؟)
هلال ماه چو بر آسمان هویدا شد
کلید میکده گم گشته بود و پیدا شد
============================================
(رهی معیری)
گوشه‌ی چشمی به ما کن، درد اسیران دوا کن
شمع سحرگه چون فشانَد قطره‌ی اشکی، یاد ما کن
ای لب نوشین تو صد چشمه‌ی بقا
ساز طرب ساز و شبی از درم درآ
یا مده ای راحت جان وعده‌ای مرا یا وفا کن
داغ حسرت جان‌گداز است
چاره‌ی ما سوز و ساز است
ناله‌ی آتشین سر کن ای دل
وز جدایی چو نی شکوه‌ها کن
جانم آمد بر لب ای گل
از نگاهی امشب ای گل
چاره‌ی عاشق بی‌نوا کن
دین و دل و جان و جهانم تویی، تویی
آنکه بود فتنه‌ی رویت منم، منم
آن که بود شادی جانم تویی، تویی
رحمتی بر خسته‌جانی مبتلا کن
چون بروید در بهاران لاله‌ای یاد ما کن
============================================
(حافظ)
مصلحت‌دید من آن است که یاران همه کار
بگذارند و خم طره‌ی یاری گیرند
رقص بر شعر تر و ناله‌ی نی خوش باشد
خاصه رقصی که در آن دست نگاری گیرند
============================================
(مشفق کاشانی)
مرا در سینه از شادی، دلِ بی‌تاب می‌رقصد
که در بزم من امشب دختر مهتاب می‌رقصد
گل مهتاب می‌روید، چراغ لاله می‌سوزد
به بزم از شوق در ساغر شراب ناب می‌رقصد
به یاد ابروی جانانه مِی نوشم که چشم او
بود مستی که شب در دامن مهتاب می‌رقصد
چو دریا گشته از موج ستاره دامن گردون
که مه چون زورق سیمین در این گرداب می‌رقصد
به بوی دلکش باد بهار امشب ز سرمستی
دل مشفق درون سینه‌ی بی‌تاب می‌رقصد
============================================
(سعدی)
مگر نسیم سحر بوی یار من دارد
که راحت دل امیدوار من دارد
نشان راه سلامت ز من مپرس که عشق
زمام خاطر بی‌اختیار من دارد
خواننده: استاد غلامحسين بنان آهنگساز: نصرالله زرين پنجه. شعر: ابوالقاسم حالت
دستگاه: ماهور
تصنيف گلشن دل
ای گلستان دگر خوش روزگاری داری !
شاد و خرم شدی چو نوبهاری داری !
من هم در باغ دل بهار زیبا دارم
در بهار دلم شکفته گلها دارم
به نوا گر مرغ سحری ببر گل تو گشته!
به فضای باغ دل من زند بال و پر فرشته !
گل تو گر رنگش سرخ است و بنفش است و سپید
دل من گلهایش شوق است و نشاط است و امید
گل تو دارد جلوه اگر بدین رنگ ارغوانی
گل جانبخش گلشن من دهد بوی زندگانی
گل تو گر بهر آرایش باغ است و چمن
گل من از بهر پروردن جان باشد و تن
تو گلی داری که بادش ببرد !
رنگ رو زود از رخ او بپرد !
دل من باشد چو باغ دگری
هر گلش همچون چراغ دگری
حالیا برگو در این باغ و چمن
گل تو بهتر بود یا گل من ؟
Saturday May 01, 2021
اهنگ : محمد حیدری ، شعر: ؟ با صدای هایده
در دستگاه ماهور
تصنیف بهار بهاره
http://www.artpars.org/Honar/archives/10462
بهار، بهار باز اومده دوباره
باز تمومِ دل ها چه بی قراره
اما برای منِ دور ز خونه
بهارا هم مثلِ خزون میمونه
بهارا هم مثل خزون میمونه
بهارِ خونه بوی دیگه داره
هوای خونه همیشه بهاره
اما برای منِ دور ز خونه
بهارا هم مثلِ خزون میمونه
بهارا هم مثل خزون میمونه
خونه هزار هزارتا یاد و یادگاری داره
بچگی و قلّک و عیدی به یادم میاره
گلدونِ یاس رازقی، بنفشەهای باغچه
آینه و شمعدونِ جهاز مادرو تو طاقچه
بهار، بهار باز اومده دوباره
باز تمومِ دل ها چه بی قراره
اما برای منِ دور ز خونه
بهارا هم مثلِ خزون میمونه
بهارا هم مثلِ خزون میمونه
خونه هزار هزارتا یاد و یادگاری داره
بچگی و قلّک و عیدی به یادم میاره
گلدونِ یاس رازقی، بنفشەهای باغچه
آینه و شمعدونِ جهاز مادرو تو طاقچه
بهار، بهار باز اومده دوباره
باز تموم دل ها چه بی قراره
اما برای منِ دور ز خونه
بهارا هم مثلِ خزون میمونه
بهارا هم مثلِ خزون میمونه
اما برای منِ دور ز خونه
بهارا هم مثلِ خزون میمونه
بهارا هم مثلِ خزون میمونه
اما برای منِ دور ز خونه
بهارا هم مثلِ خزون میمونه
بهارا هم مثلِ خزون میمونه
Saturdays from 10:00 am to 12:00 pm
با درود به هنرمندان ، هنر دوستان و هنرجویان شرکت کننده در این سری از کارگاه های موسیقی کارگاه هنر که در راستای شناخت علمی و عملی موسیقی ایران در مناطق متروپولیتن واشنگتن تلاش میکند.
هدف کارگاه هنر حفظ ، اعتلا و اشاعه فرهنگ ایران در آحاد همگانی و روزمره جامعه ایرانی ست. برنامه های ما هر هفته ضمن مطالعه و آموزش زبان موسیقی به اجرای تصنیف‌های زیبای ایرانی میپردازد. این آموزش به شناخت پایه ای هنرجویان و رشد انها کمک کرده آنها را به مخاطبین آگاه تر هنری و فرهنگی سوق می‌دهد.
برنامه این هفته ما در تاریخ دهم آوریل ۲۰۲۱ به تصنیف رقص درو در دستگاه چهارگاه است و بطور مجازی از طریق زوم برگزار میشود. لطفا از مشخصات زیر وارد شده و به کارگاه ما بپیوندید.
ZOOM ID: 867 2613 2435 Pw:736889
Saturdays from 10:00 am to 12:00 pm
تماس pacc@artpars.org, 301 560 1294.
از سوالات شما در زمینه های مختلف بخصوص در اینجا یا در تلگرام استقبال میکنیم.
Saturday April 03, 2021 from 10:00 am to 12:00 pm
با درود به هنرمندان ، هنر دوستان و هنرجویان شرکت کننده در این سری از کارگاه های موسیقی کارگاه هنر که در راستای شناخت علمی و عملی موسیقی ایران در مناطق متروپولیتن واشنگتن تلاش میکند.
هدف کارگاه هنر حفظ ، اعتلا و اشاعه فرهنگ ایران در آحاد همگانی و روزمره جامعه ایرانی ست. برنامه های ما هر هفته ضمن مطالعه و آموزش زبان موسیقی به اجرای تصنیف‌های زیبای ایرانی میپردازد. این آموزش به شناخت پایه ای هنرجویان و رشد انها کمک کرده آنها را به مخاطبین آگاه تر هنری و فرهنگی سوق می‌دهد.
تماس با ما 301 560 1294 : pacc@artpars.org
شعر ترانه قدیمی اسمان
آسمان هر شب به ماهِ
آسمان هر شب به ماهِ
آسمان هر شب به ماهِ
خویش نازد ، می نداند
تا سحرگه خفته با یک
آسمان مه ، در زمینم
تا سحرگه خفته با یک
آسمان مه ، در زمینم
تا تو را دیدم بتا
نی کافرستم نی مسلمان
روی و مویت کرده فارغ
از گناه کفر و دینم
از گناه کفر و دینم
بر یمین و بر یسارم
بر یمین و بر یسارم
ساغر و مطرب نشسته
زین سبب افتان و خیزان
بر یسار و بر یمینم
دل تو را بیند ، به من
دل تو را بیند ، به من.
آهسته گوید : قل هوالله
دل تو را بیند ، به من.
دل تو را بیند ، به من
آهسته گوید : قل هوالله.
راست می گوید تویی
الحمد و رب العالمینم
حمد و رب العالمینم
دوستان ، کارگاه تصنیف خوانی ما فقط برای خوانندگی نیست، همگان میتوانند حتی بدون شرکت در اواز خوانی ولی از شناخت موسیقی و بخصوص دستگاه های ایرانی و شرکت در اموزش اوازی دیگران لذت برده و مهمتر از همه در فضای معنوی شعر و موسیقی به تجدید قوای روح و روان خود بپردازید.
در کنار آموزش های عمومی موسیقی علاقمندان به سلفژ و تئوری موسیقی و کسانی که مایلند به گروه کرُ وارد شوند از کلاسهای فوق العاده ما بهره مند خواهند شد.
به خانه هنری و فرهنگی ما خوش آمدید.
آهنگ از پرویز اتابکی شعر از کریم فکور با صدای پروین
به کلبه ام از راه دور ای آشنا خوش آمدی
چون بوی گل به همره باد صبا خوش آمدی
به کلبه ام از راه دور ای آشنا خوش آمدی
چون بوی گل به همره باد صبا خوش آمدی
اکنون که پر گیاه و گل شهر و ده و صحرا بود
ای آهوی صحرا تو هم به شهر ما خوش آمدی
ای مایه نوازش صد بار دل شکسته ای
دلخوش خبر به سوی دل شکسته ها خوش آمدی
بر لوح خاطر نقش طرب زن
چون روزگار اندوه و محنت دیگر گذشته
منعم مکن از این عشق سوزان
تا کی دورنگی دیگر مرا آب از سر گذشته
ای آهوی گریزان به آشیانم
خوش آمدی فدای جان تو جانم
ای آن که مقدم تو بود به راهی
من جای گل به پایت دامن کشانم
پروین نوری‌وند (زاده ۱۳۱۷ در تهران) خواننده ایرانی است.
| پروین | |
|---|---|
 |
|
| اطلاعات پس‌زمینه | |
| نام شناسنامه‌ای | پروین نوری وند |
| نام(های) دیگر | پروین |
| زاده | ۱۳۱۷ خورشیدی
تهران |
| سبک | موسیقی اصیل ایرانی |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۳۶ تا ۱۳۵۳ |
پروین نوری وند در سال ۱۳۱۷ در تهران متولد شد، وی در ابتدا کارمند بانک بازرگانی (شاهنشاهی) بود و توسط همایون خرم و به کمک یکی از بستگان خود پا به عرصه هنر نهاد. وی یکی از بهترین خوانندگان موسیقی ایرانی می‌باشد، که با خواندن بیش از ۳۰۰ ترانه و آواز در دهه ۳۰ و ۴۰ کارنامه درخشانی از بهترین آهنگ‌ها و ترانه‌ها (همچون غوغای ستارگان، پیک سحری، درد عشق و انتظار، زمستان، و غیره) دارد.
وی همچنین در برنامه‌های گلها از جمله یک شاخه گل گلهای رنگارنگ اجراهای قابل توجهی دارد. صدای او بسیار پرطنین و قدرتمند است و در محدوده‌ی آلتو (صدای بم بانوان) محسوب میشود، به طوری که صدا و توانایی او را با خواننده‌ای همچون دلکش مقایسه می‌کردند.
بانو پروین در طول فعالیت هنری خود همکاری مستمری با آهنگسازانی همچون همایون خرم (بیش از ۱۲۰ ترانه برای پروین ساخته است)، حسین صمدی، مرتضی حنانه، رضا ناروند، مرتضی محجوبی، جواد لشگری، انوشیروان روحانی ، امین الله رشیدی و… و همچنین ترانه سرایانی همچون پرویز وکیلی، کریم فکور، رحیم معینی کرمانشاهی، پرویز خطیبی، هدایت اله نیرسینا، عبداله الفت، تورج نگهبان، مهدی سهیلی، بهادر یگانه و… داشته‌است
بانو پروین در سال ۱۳۵۳ از کار خوانندگی کناره‌گیری کرد و دیگر هرگز نخواند. ایشان در حال حاضر ساکن تهران است.
خواننده : شهرام ناظری
آهنگساز : محمد جلیل عندلیبی
شاعر : مولانا
دستگاه همایون در مایه شوشتری
https://t.me/c/1431574309/1878 نت بیفرارم
در هوایت بی قرارم بی قرارم روز و شب
سر ز کویت بر ندارم بر ندارم روز و شب ۲ مرتبه
جان روز و جان شب ای جان تو
انتظارم انتظارم روز و شب
موزیک
زان شبی که وعده کردی روز وصل. ۲ بار
روز و شب را می شمارم روز و شب ۲ بار
ای مهار عاشقان در دست تو ۲ بار
در میان این قطارم این قطارم روز و شب
در هوایت بی قرارم بی قرارم روز و شب
سر ز کویت بر ندارم بر ندارم روز و شب
جان روز و جان شب ای جان تو
انتظارم انتظارم روز و شب
موزیک
می زنی تو می زنی تو زخمه ها بر می رود ۲ بار
تا به گردون زیر و زارم زیر و زارم روز و شب
در هوایت بی قرارم بی قرارم روز و شب
سر ز کویت بر ندارم بر ندارم روز و شب
جان روز و جان شب ای جان تو
انتظارم انتظارم روز و شب
موزیک
روز و شب را همچو خود مجنون کنم. مجنون کنم
روز و شب را کی گذارم روز و شب. روز و شب
می زنی تو می زنی تو زخمه ها بر می رود ۲ بار
تا به گردون زیر و زارم زیر و زارم روز و شب
در هوایت بی قرارم بی قرارم روز و شب
سر ز کویت بر ندارم بر ندارم روز و شب
جان روز و جان شب ای جان تو
انتظارم انتظارم روز و شب
ماه مارچ ویژه اواز شوشنری و اصفهان خواهد بود. تصنیف ۱۳ مارچ تصنیف بیقرار در شوشتری با صدای شهرام ناظری خواهد بود.
دستگاه همایون
اهنگ ازاکبر محسنی شعر از ایرج تیمورتاش آواز بنان
متن آهنگ دگر چه میخواهی از غلامحسین بنان
♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪
مرا ز چشمت افکندی دگر چه می خواهی
به دیگران دل می بندی دگر چه می خواهی
ز عشق و یاری ای زیبا سخن مگو با من
تو که از غم من خرسندی دگر چه می خواهی
به دلم از سوز عشقت آذر ها دارم
ز غمت بر جان زارم اخگر ها دارم
به عشقت ای گل دل بستم دگر چه می خواهی
من از تو پیمان بشکستم دگر چه می خواهی
کنون که از پا افتادم در این سرای غم
بیا بگیر ای مه دستم دگر چه می خواهی
در دل شب اخگر بارم تا روشن گردد شام تارم
گر بشکستی پیمانت را من از مهرت کی دل بردارم
در دستگاه همایون آهنگ از جواد بدیع‌زاده شعراز رهی معیری
شد خزان گلشن آشنایی
بازم آتش به جان زد جدایی
عمر من ای گل طی شد بهر تو
وز تو ندیدم جز بدعهدی و بی‌وفایی
با تو وفا کردم تا به تنم جان بود
عشق و وفاداری با تو چه دارد سود
آفت خرمن مهر و وفایی
نوگل گلشن جور و جفایی
از دل سنگت آه
دلم از غم خونین است
روش بختم این است
از جام غم مستم
دشمن می‌پرستم
تا هستم
تو و مست از می به چمن چون گل خندان
از مستی بر گریهٔ من
با دگران در گلشن نوشی می
من ز فراقت ناله کنم تا کی
تو و می چون لاله کشیدن‌ها
من و چون گل جامه دریدن‌ها
به رقیبان خواری دیدن‌ها
دلم از غم خون کردی
8
چه بگویم چون کردی
دردم افزون کردی
برو ای از مهر و وفا عاری
برو ای عاری ز وفاداری
که شکستی چون زلفت عهد مرا
دریغ و درد از عمرم
که در وفایت شد
ستم به یاران تا چند
جفا به عاشق تا کی
نمی‌کنی ای گل یک دم یادم
که همچو اشک از چشمت افتادم
تا کی بی‌تو بود از غم خون دل من
آه از دل تو
گر چه ز محنت خوارم کردی
با غم و حسرت یارم کردی
مهر تو دارم باز
بکن ای گل با من
هر چه توانی ناز
کز عشقت می‌سوزم باز
هنرجویان عزیز هرهفته اهنگ و خواننده و شاعر جدیدی را برای آشنایی و تمرین انتخاب میکنیم لطفا اطلاعات مربوط به هر یک از هنرمندان شرکت کننده را از لینک بالا دنبال کرده بخوانید.
ضرب اهنگ: ۶/۸ سنگین
چه خوش صید دلم کردی
بنازم چشم مستت را
که کس آهوی وحشی را
از این خوشتر نمی گیرد
خدا را رحمی ای لیلی
که مجنون سر کویت
در دیگر نمی داند
ره دیگر نمی گیرد
خدا را رحمی ای لیلی
که مجنون سر کویت
در دیگر نمی داند
ره دیگر نمی گیرد
موزیک و ضرب اهنگ: ۲/۴ سنگین
با عاشقان دیده
تا چند ناز و عشوه
درد دلان مسکین
تا کی جفا و زاری
از عشقت ای نگارم
در سوز و التهابم
گر حال من بدانی
دانم که رحمی داری
منهم به عشقت ای دل
پابند و بیقرارم
خون شد دلم خدایا
زین صبر و بی قراری
Saturday December 26, 2020
متن آهنگ دریاچه نور عارف
خاطرت آید که آن شب از جنگل ها گذشتیم
بر تن سرد درختان یادگاری می نوشتیم
با من اندوه جدائی نمیدانی چه ها کرد
نفرین به دست سرنوشت تو را از من جدا کرد
بی تو برروی لبانم بوسه پژمرده گشته
بی تو از این زندگانی قلبم آزرده گشته
بی تو ای دنیای شادی دلم دریای درد است
چون کبوترهای غمگین نگاهم مات و سرد است
ای دلت دریاچه نور گر دلم را شکستی
خاطراتم را بیاد ار هر جا بی من نشستی
بی تو برروی لبانم بوسه پژمرده گشته
بی تو از این زندگانی قلبم آزرده گشته
بی تو ای دنیای شادی دلم دریای درد است
چون کبوترهای غمگین نگاهم مات و سرد است
ای دلت دریاچه نور گر دلم را شکستی
خاطراتم را بیاد ار هر جا بی من نشستی
هر جا بی من نشستی
خواننده ویگن
اهنگ بابک افشار شعر از تورج نگهبان
در گام سل مینور
بر تو و آن خاطر آسوده سوگند
بر تو ای چشم گنه آلوده سوگند
بر آن لبخند جادویی
بر آن سیمای روشن
که از چشم تو افتاده
آتش بر هستی من
آه آتش بر هستی من
عمری هر شب در رهگذارم
ماندم چشم انتظارم
شاید یک شب بیایی
دردا تنهای تنها بگذشته بی تو
شبها درحسرت وجدایی
عاشقی گم کرده ره بی آشیانم
مانده بر جا آتشی از کاروانم
زین پس محزون و خاموشم
عشقت خاکسترم کرد
در دست باد پاییزی نشکفته پرپرم کرد
آه نشکفته پرپرم کرد
خواننده رامش
موزیک
آدمک زندگی سرده مگه نیست؟ دل عاشق پر درده مگه نیست؟
آدمک دلها محبت ندارن آدما پا رو محبت می ذران
آدمک دریای درده دل من گل پژمرده و زرده دل من
آدمک دست و پاهات چوبی و خشکن می دونم
رو سینه ات جای دل رو خالی گذاشتن می دونم
هیچ کسی غصه قلبت رو نخورده
دل آدما آخه تو سینه مرده
هیچ کسی غصه قلبت رو نخورده
دل آدما آخه تو سینه مرده
آدمک بیا بریم شهر خدا
پیش اون شکوه کنیم از آدما
آدمک دلها محبت ندارن
آدما پا رو محبت می ذارن
آدمک دریای درده دل من
گل پژمرده و زرده دل من
دوستان عزیز در لینک بالا ، خلاصه نت آدمک را در نرم افزار. Notflight نوشته ام . اگر فرصت کنم اوانگاری آن را هم اضافه خواهم کرد.
فرصت خوبیست که علاقمندان به نت خوانی و نت نویسی با نرم آفزار noteflight.com را که مجانی نیز هست یاد بگیرند.
این هفته در زمینه موسیقی پاپ و تحلیل موسیقی غربی نیز صحبت خواهیم کرد.
قطعه نوایی در نیمه دوم این ویدیو یعنی دقیقه ۸/۵ است . اگرچه شنیدن کامل ویدیو خود لذت بخش و آموزنده است.
آی…..غمت در نهان خانه دل نشیند. غمت در نهان خانه دل نشیند
آی به نازی که لیلی به محمل نشیند
🎼
آی…..مرنجان دلم را مرنجان دلم را. که این مرغ وحشی
آی ز بامی که برخاست . مشکل نشیند
نوائی نوائی نوائی نوائی آی همه با وفایند تو گل بی وفائی
🎼
بنازم به بزم آی بنازم به بزم محبت که آنجا محبت که آنجا
آی گدایی به شاهی مقابل نشیند گدایی به شاهی مقابل نشیند
نوائی نوائی آی نوائی نوائی آی همه با وفایند تو گل بی وفائی
همه با وفایند تو گل بی وفائی
🎼
آی…..به دنبال محمل به دنبال محمل سبک تر قدم زن
آی مبادا غباری به محمل نشیند آی به دنبال محمل به دنبال محمل
آی چنان زاروگریم……………. چنان زارو گریم.
آی که از گریه ام ناقه در گل نشیند
نوائی نوائی آی نوائی نوائی همه با وفایند تو گل بی وفائی
🎼🎼🎼
دعوت به شروع دوباره کارگاه نگارگری
سلام و درود بر دوستان و علاقمندان هنر های تجسمی، از جمله طراحی ، نقاشی ، مجسمه ، عکاسی و خوشنویسی و…..
قبل از شیوع ویروس کرونا، کارگاه هنر تعدادی کارگاه تجسمی از جمله نگارگری و عکاسی را شروع کرده و تعدادی از علاقمندان نیز به این کارگاه ها جلب شدند ولی با شیوع و حمله ویروس کرونا بسیاری از فعالیت های هنری و فرهنگی نیز در کنار سایر فعالیت ها موقتا متوقف شدند.
با وجود همه دشواری‌های حاصل از شرایط حاد جهانی کرونا ، فاز جدیدی از فعالیت در فضای مجازی آغاز شد و کارگاه هنر بزودی خود را با شرایط جدید سازگار کرده و حد اقل در زمینه موسیقی و شعر به فعالیت های خود ادامه داد.
با شروع فصل پاییز و جوشش رنگ‌ها و طبیعت میخواهیم به ادامه فعالیت هنر های تجسمی نیز بپردازیم.
هدف اصلی کارگاه هنر، حفظ و اعتلا و اشاعه فرهنگ ایرانیان ازطریق هنر است. آموزش و پرورش هنری ( زبان و زیبایی شناسی هنرها) پایه و اصول اولیه ماست. همانگونه که برنامه های آموزشی ما در زمینه موسیقی و شعر بر مبنای شناخت و آموزش علمی و عملی زبان و زیبایی شناسی موسیقی و شعر بوده است در مورد هنرهای تجسمی نیز ابتدا به آشنایی با زبان تجسمی نو خواهیم پرداخت. از آنجایی که یادگیری هر زبان فقط به دانش آن زبان محدود نمی‌شود کاربرد زبان هنر ها همواره با عمل مستقیم تولید هنری سر و کار دارد.
منظور ما هم از کارگاه ، پیشبرد دوجانبه نظری و عملی آموزش هنرها در کنار هم است.
آشنایی با الفبای زبان هنرهای تجسمی ( نقاشی، طراحی و ….) موضوع اولین جلسه ما در روز شنبه دهم اکتبر ساعت ۳ الی ۴ بعد از ظهر خواهد بود.
لطفا در صورت تمایل به پیوستن به این کارگاه هر چه سریعتر اطلاع دهید.
جزییات برنامه بتدریج در اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت.
کارگاه های ما بطور گروهی و با شرکت افراد بی تجربه و با تجربه و حتی حرفه ای در کنار هم اداره میشود. این کارگاه ها برای رشد همگانی جامعه هنری ایرانی طراحی شده و اعضای آن از یکدیگر میآموزند. با ما باشید.
شرکت در این کارگاه برای همگان رایگان است.
PLEASE RSVP ASAP
لطفا به دوستان علاقمند به هنرهای تجسمی اطلاع دهید، این صرفا یک کلاس آموزشی نیست بلکه ایجاد یک جمعیت هنری در زمینه هنرهای تصویری و نگارگری در معنای وسیع آن است.
این نت در دستگاه نوا سل تهیه شده‌است.
ترانه‌سرا: مولانا
(جان جهان دوش کجا بوده ای)2
نی غــلطم در دل مــا بـــوده ای
(آه که من دوش چه سان بوده ام )2
(آه کـه تـو دوش کـه را بـوده ای)2
(رشــک بـرم کــاش قـبـا بـودمی
چون که در آغوش قبا بوده ای)2
زهــره نـدارم کـه بـگویــم تــو را
بی مــن بـیـچـاره کـجـا بــوده ای
(آینه ای،رنگ تو عکس کسی است)2
(تو زهمه رنـگ جـدا بوده ای)2
آینه ای ، رنگ تو عکس کسی است
(تو زهمه رنگ جدا بوده ای)2
(رنگ رخ خوب تو آخر گواه ست)2
(در حرم)2 در حرم لطف خدا بوده ای
https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh14
https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh15
https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh16
https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh17
https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh18
https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh19
https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh20
https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh21
https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh22
محمدرضا شجریان:خواننده
کیهان کلهر: آهنگساز، تنظیم و نوازندهٔ کمانچه و سه‌تار
شعر از علی معلم دامغانی
ببار ای بارون ببار با دلم گریه کن خون ببار
در شبای تیره چون زلف یار بهر لیلی چو مجنون ببار ای بارون
دلا خون شو خون ببار بر کوه و دشت و هامون ببار
دلا خون شو خون ببار بر کوه و دشت و هامون ببار
به سرخی لبهای سرخ یار به یاد عاشقای این دیار
به کام عاشقای بی مزار ای بارون
ببار ای بارون ببار با دلم گریه کن خون ببار
در شبای تیره چون زلف یار بهر لیلی چو مجنون ببار ای بارون
ببار ای ابر بهار با دلم به هوای زلف یار
داد و بیداد از این روزگار ماهو دادن به شبهای تار ای بارون
ببار ای بارون ببار با دلم گریه کن خون ببار
در شبای تیره چون زلف یار بهر لیلی چو مجنون ببار ای بارون
دلا خون شو خون ببار بر کوه و دشت و هامون ببار
دلا خون شو خون ببار بر کوه و دشت و هامون ببار
به سرخی لبهای سرخ یار به یاد عاشقای این دیار
به کام عاشقای بی مزار ای بارون
ببار ای بارون ببار با دلم گریه کن خون ببار
در شبای تیره چون زلف یار بهر لیلی چو مجنون ببار ای بارون
با دلم گریه کن خون ببار در شبای تیره چون زلف یار
بهر لیلی چو مجنون ببار ای بارون
شب، سکوت، کویر یک آلبوم موسیقی سنتی ایرانی است با آهنگسازی کیهان کلهر و با صدای محمدرضا شجریان که در سال ۱۳۷۳ ضبط موسیقی آن و در سال ۱۳۷۶ ضبط آواز و تدوین آن صورت گرفت و نهایتاً در آذرماه سال ۱۳۷۷ منتشر شد.
| شب، سکوت، کویر | |
|---|---|
 |
|
| آلبوم استودیویی از | |
| انتشار | دل آواز |
| ژانر | موسیقی سنتی ایرانی |
| ناشر | دل آواز |
این آلبوم در آواز دشتی بوده و توسط کیهان کلهر آهنگسازی و تنظیم شده‌است. بیشتر ترانه‌های این آلبوم بر اساس موسیقی مقامی شمال خراسان است. کیهان کلهر در گفت‌وگویی با بهرنگ تنکابنی در مورد همکاری با محمدرضا شجریان در این آلبوم گفته‌است: «من از قبل آقای شجریان را می‌شناختم. هیچ‌وقت فرصت همکاری پیش نیامده بود ولی همدیگر را می‌شناختیم. هر وقت هم که ایشان به کانادا تشریف می‌آوردند، همدیگر را می‌دیدیم. ایشان از فعالیت‌های من خبر داشتند. در ملاقاتی که پس از مدت‌ها در تهران با ایشان داشتم، استاد از کارهای من جویا شدند که من خبر از ضبط این مجموعه دادم. پس از آنکه جزئیات کار را برایشان تعریف کردم، خیلی ابراز علاقه کردند که بخش‌هایی از کار را بشنوند. روزی با هم قرار گذاشتیم تا کار را تا همان مرحلهٔ قبل از میکس که ضبط کلی بود، برایشان پخش کنم. آقای شجریان خیلی خوشش آمد. درک او از کار و هوش بسیار بالایش به کار کمک کرد. با اینکه کار نصفه‌ونیمه ضبط شده بود و خیلی از بخش‌های کار را فقط برای ایشان تعریف کردم، ایشان ذهنیت مرا کاملاً فهمید و کاملاً مانند موسیقی‌دان حرفه‌ای با کار برخورد کرد.»[۱]
آواز: شهرام ناظری سه تار : داریوش طلائی تنبک : بیژن کامکار
آهنگ و تصنیف : امیر جاهد دستگاه شور: آواز افشاری
ترانه سرا: حافظ
ما درس سحر در ره میخانه نهادیم
موزیک
ما درس سحر در ره میخانه نهادیم
محصول دعا در ره جانانه نهادیم
موزیک
در خرمن صد زاهد عاقل زند آتش
موزیک
در خرمن صد زاهد عاقل زند آتش
این داغ این داغ
این داغ که ما بر دل دیوانه نهادیم
ما درس سحر در ره میخانه نهادیم محصول دعا در ره جانانه نهادیم
موزیک
در خرمن صد زاهد عاقل زند آتش – موزیک
در خرمن صد زاهد عاقل زند آتش
این داغ این داغ
این داغ که ما بر دل دیوانه نهادیم
ما درس سحر در ره میخانه نهادیم محصول دعا در ره جانانه نهادیم
موزیک بلند
( کوشه شکسته ) چون می رود این کشتی سرگشته که آخر – موزیک
چون می رود این کشتی سرگشته که آخر
جان در سر آن جوهر یک دانه نهادیم – موزیک
در دل ندهم …….ره پس ازین ………مهر بتان را
مهر لب او….. بر در این ……. خانه نهادیم
ما درس سحر در ره میخانه نهادیم محصول دعا در ره جانانه نهادیم
موزیک
• کارگاه تصنیف خوانی برنامه ای ادامه دار و آموزشی است برای درک و شناختی عمومی از هنر موسیقی که درخلال آن به فراگیری زبان موسیقی و تعلیم گوش و ارتقا هنر اموزان به یک شنونده حرفه ای نیز میپردازد.
• کارگاه تصنیف خوانی با تاکید بر موسیقی ایرانی و حفظ و نگهداری یادگار های با ارزش موسیقی ( سنتی پاپ و محلی ) سعی دارد به آموزش و شناخت بهتری از موسیقی ایرانی ( شناخت دستگاه ها ، ریتم، وزن حوانی، فاصله خوانی و گروه خوانی ) دست یابد.
• در این کارگاه ضمن اجرای تصنیف های زیبای گذشته موسیقی ایران از حنجره به عنوان یک ساز و طرز استفاده از آن میپردازد، لذا تصنیف خوانی ضمن آموزش هنر خوانندگی ولی بیش از صرفا یک کلاس آواز است . در ادامه این کلاسها هنرجویان میتوانند به درجات تخصصی تر چون ردیف خوانی ، اجرای حرفه ای خوانندگی و ورود به گروه کر ( هم سرایان ) ادامه دهند.
• تصنیف خوانی یک برنامه عمومی آموزشی برای همگان است و همه میتوانند در آن شرکت کنند. با اینکه تازه واردین میتوانند در میانه برنامه ها و در کنار هنرجویان قدیمی شرکت کنند ولی درصورت لزوم کلاس های فوق العاده پایه ای در حاشیه برای کمک به آنها ترتیب میدهیم .
• از محاسن دیگر کارگاههای هنری و بویژه تصنیف خوانی، گذشته از امر آموزش ( نظری و عملی) و فعال نگهداشتن ذهن ، حافظه و عواطف بخصوص در سنین بالاتر، آموزش گروهی و اجتماعی ، انرژی با هم بودن در مقابل تنهایی افراد و بالاخره جنبه آرامش بخشی و هنر درمانی قوی نیز دارد.
لطفا هرسوال و یا پیشنهادی دارید با ما تماس بگیرید. www.artpars.org/Honar pacc@artpars.org
شاعر و آهنگساز: علی‌اکبر شیدا. خواننده: شجریان
آوانگاری تصنیف سرو خجل (وقتی کلمات شعر را بر حسب زمان صدای هر نت بشکنیم و در زیر نت ها با حروف لاتین و یا بفارسی بنویسیم این کار را آوانگاری میگوییم) شما حتی اگر نت موسیقی نمی شناسید میتوانید از طریق گوش آهنگ را دنبال و نیم کلمه ها را از روی شعر در زیر نت ها دنبال کنید. برای هنرجویانی که علاقمند به فراگیری نت موسیقی هم باشند میتوانند بجای استفاده از شعر از اسم نت ها نیز استفاده کنند و به این بهانه نت های موسیقی را یاد بگیرید. برای مثال خط اول شعر در زیر نت ها بصورت زیر در میاید:
می فا فا | فا سل سل| فا می دو ر می | ر می فا دو فا | فا می دو ر می | ر می فا دو فا |
متن ترانه:
ای‌که به پیش قامتت سرو چمن خجل شده آخدا آخدا یار …..
سوسن وگل به پیش‌تو بندة منفعل شده آخدا آخدا یار …..
تابه‌کی، ازغمت،گدازم درهجرت، سوزم و، بسازم ای صنم، سوزم و، بسازم
………………..
درعشقت ، سوزم ای ، نگارا خدا را ، توکم کن جفا را
………………..
ای‌که به پیش قامتت سرو چمن خجل شده آخدا آخدا یار …..
سوسن وگل به پیش‌تو بندة منفعل شده آخدا آخدا یار …..
تابه‌کی، ازغمت،گدازم درهجرت، سوزم و، بسازم ای صنم، سوزم و، بسازم
………………..
درعشقت ، سوزم ای ، نگارا ای دلبر ، توکم‌کن ، جفا را
آوازابوعطا از متعلقات دستگاه شور وشاهد ان درجه چهارم شور بوده و به عنوان مثال اگر شور سل را در نظر بگیریم ، دارای نت شاهد ان دو می‌باشد بدین ترتیب درآوازابوعطا ملودی با حفظ فواصل دستگاه شور روی نت (( دو)) گردش میکند و در نهایت روی همان نت می‌ایستد. به‌طور کلی هر آواز پس از ایست موقت روی ایست خودش ، روی ایست دستگاه اصلی (در اینجا شور) باز می‌گردد
آواز ابوعطا، یکی از آوازهای چهار گانهٔ متعلق به شور( ابوعطا افشاری، دشتی و بیات ترک) است ابوعطا با القاب دیگری مانند سارنج (صلحی) و دستان عرب نیز شناخته میشود. گام آن با گام شور یکی است و تنها اختلاف آن با شور در توقّف مکرّر ابوعطا روی درجهٔ چهارم (نت شاهد) و درجهٔ دوم (نت ایست) می‌باشد و درجهٔ پنجم ثابت است. در نغمهٔ ابوعطا، نت متغییر وجود ندارد.
آواز ابوعطا در میان مقام‌های قدیم به چشم نمی‌خورد اما از مقام‌های قدیم، فواصل جان فزا، بوستان و حسینی با ابوعطا مطابقت دارند. ابوعطا در محدودهٔ حجاز دارای نغمه‌هایی نزدیک به الحان عربی است، اما آواز ابوعطا خود مورد پسند و به ذوق ایرانیان است.
گوشه‌هایاین آواز در ردیف میرزا عبداللّه دارای گوشههای زیر است: رامکِلی درآمد سَیَخی حجاز بسته‌نگار چهارپاره گَبری
آواز ابوعطا از نظرفواصل با دستگاه شور یکسان بوده و می‌تواند شاهد و یا ایست متفاوتی داشته باشد
آثار ماندگار:
در دل آتش غم رخت تا که خانه کرد،
بهار دلکش رسید و دل بجا نباشد،
دستی نگیرد دست من،
در کنج دلم عشق کسی خانه ندارد،
ای ساقی سرمستان
اشکم دونه دونه
دل بردی از من به یغما
ای که به پیش قامتت
دل هوس
ترمه و اطلس بیارین
با قلب من بازی نکن ای خوب خوب،
ساقی بازم می بده نگو بسه،
توی ماشینم ولی شاد و غزل خون می رویم
منبع: برگرفته شده از jalalvandi.blog.ir
گوشه‌ی گرایلی یکی از گوشههای ضربی دستگاه شور است
اگر دستگاه موسیقی را به یک کشور تشبیه کنیم ، هفت دستگاه چون هفت استان هستند که در انها شهرها به مشابه آواز ها و گوشه ها به مثابه کوچه های شهر هاهستند. در میان هفت دستگاه اصلی موسیقی اصیل ایرانی، «شور» دارای جایگاه ممتازی است و بدان «ام‌ّالآواز» اطلاق میشود؛ چرا که از بسیاری از دیگردستگاه‌ها بدان گریز می‌زنند و در نغمات آن چرخش می‌کنند و دوباره به دستگاه اول باز می‌گردند. کلاسهای ردیف آوازی، اغلب با تدریس نغمات شور آغاز میشود.
یکی از گوشههای زیبای دستگاه شور، گریلی یا گرایلی نام دارد که گویند اصلش «گریۀ لیلی» بوده و از قدیم تا به امروز مورد توجه خوانندگان و نوازندگان بوده است. «گرایلی» حالتی دارد که الزاماً بر روی اشعاری دارای وزن عروضی «مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (مفاعیلان)» قابل اجراست و چون حس و حال خوبی دارد، فقط بر روی یک بیت اجرا نمی‌شود و می‌تواند در قالب یک بستۀ موسیقایی عرضه شود. گریلی را می‌توان به شکل تفنّنی و سلیقه‌ای با دیگر گوشههای دستگاه شور مثل «عشّاق» و «قرچه» آمیخت و خصوصاً در اجراهای سازی و بدون کلام، به بیات‌اصفهان و شوشتری گریز زد و فروع دیگری بدان افزود و گوشه را گسترش داد؛ ولی پایه‌اش همان سه بخش است.
گوشه های گرایلی
– زیرکش سلمک -گلریز – عشاق – حسینی
بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم
فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم
اگر غم لشکر انگیزد که خون عاشقان ریزد
من و ساقی به هم تازیم و بنیادش براندازیم
شراب ارغوانی را گلاب اندر قدح ریزیم
نسیم عطرگردان را شِکَر در مجمر اندازیم
چو در دست است رودی خوش بزن مطرب سرودی خوش
که دست افشان غزل خوانیم و پاکوبان سر اندازیم
صبا خاک وجود ما بدان عالی جناب انداز
بود کان شاه خوبان را نظر بر منظر اندازیم
یکی از عقل می‌لافد یکی طامات می‌بافد
بیا کاین داوری‌ها را به پیش داور اندازیم
بهشت عدن اگر خواهی بیا با ما به میخانه
که از پای خمت روزی به حوض کوثر اندازیم
سخندانیّ و خوشخوانی نمی‌ورزند در شیراز
بیا حافظ که تا خود را به ملکی دیگر اندازیم
ساخته جواد لشگری ، شعر از معینی کرمانشاهی با صدای سالار عقیلی
هرگز نمیشد باورم…
این برف پیری بر سرم؛ سنگین نشیند چنین
من بودم و دل بود و می…
آوازِ من؛ آوای نی
هر گوشه میزد، طنین
اکنون منم حیران!
ز عمر رفته سرگردان؛ ای خدای من!
با این تن خسته؛ هزاران ناله بنشسته در صدای من
ای عشق نافرجام من، رفتی کجا؟
ای آرزوی خام من، رفتی کجا؟
آن دوره آشفتگی های تو کو؟
ای عمر نا آرام من، رفتی کجا؟
تو بخوان شب همه شب برایم، ای مرغِ سحر
که دل خسته من در آمد از سینه به در
تو سبک بالی و من؛ اسیر بشکسته پرم
تو پر از شوری و من؛ ز عالمی خسته ترم
تو بخوان؛ تو بخوان…
به گوش اهل جهان
که خبر شود از شتابِ این کاروان
هرگز نمیشد باورم…
این برف پیری بر سرم؛ سنگین نشیند چنین
من بودم و دل بود و می…
آوازِ من؛ آوای نی
هر گوشه میزد، طنین
غالب آوازهایی که خواننده آموزش ندیده ایرانی می‌خواند و بیشتر آوازهای محلی از مناطق مختلف ایران در یکی از مایه‌های این دستگاه و یا گوشه‌ها و دستگاه‌های مشتق شده از آن می‌گنجد، از این رو این دستگاه را مادر موسیقی ایرانی هم خوانده‌اند.
در میان دستگاه‌های ایرانی شور از همه بزرگ‌تر است. زیرا هر یک از دستگاه‌ها دارای یک عده آوازها و الحان فرعی‌ست ولی شور غیر از آوازهای فرعی دارای ملحقاتیست که هر یک به تنهایی استقلال دارد. آوازهای مستقلی که جزء شور محسوب میشود و هر یک استقلال دارد از این قرار است: ابوعطا، بیات ترک، افشاری و دشتی. آواز بیات ترک در پرده‌های شور نواخته میشود و جزو ملحقات آن طبقه بندی میشود، ولی چون از نظر شنوایی حسی شبیه دستگاه ماهور ایجاد میکند، برخی قایل به طبقه بندی آن تحت دستگاه ماهور هستند. در مکتب آوازی اصفهان آواز بیات ترک در مشتقات دستگاه ماهور به حساب می‌آید اما در مکتب تهران، مایه بیات ترک را جزء دستگاه شور به حساب می‌آورند.
دستگاه شور پس از ماهور ساده ترین دستگاه در موسیقی ایرانی است که دارای چهار آواز ( ابوعطا، بیات ترک، افشاری و دشتی) و تعدادی گوشه می باشد.
درجه دوم گام – نیم بزرگ ( 3/4 پرده )
درجه سوم گام – کوچک ( 3/4 پرده )
درجه چهارم و پنجم گام _ درست ( 1 پرده )
درجه ششم گام -کوچک ( 1/2 پرده )
درجه هفتم گام – درست ( 1 پرده )
و اکتاو گام – درست ( 1 پرده ).
با توجه به فاصله های موجود , دانگهای این گام بر هم منطبق نیستند.
چون :
دانگ اول:از دو فاصله دوم نیم بزرگ ( 3/4 پرده ) و یک فاصله دوم بزرگ ( 1 پرده ) تشکیل شده است.
دانگ دوم: از یک فاصله دوم بزرگ، ( 1 پرده ) یک فاصله دوم کوچک ( 1/2 پرده ) و دو فاصله دوم بزرگ ( 1 پرده ).تشکیل شده است.
گام شور را پایین رونده می نامیم چون فاصله درجه هفتم و هشتم گام شور یک پرده ایست(دوم بزرگ)،بنابراین فاقد محسوس است. عموما برای بدست آوردن محسوس درجه ششم را در حالت بالارونده افزایش ربع پرده ای می دهند.ولی این حالت در موقع پایین رفتن بیشتر محسوس است چون درجه دوم شور با درجه اول بیشتر به نیم پرده شباهت دارد ( فا سری به می) بنابراین گام شور را پایین رونده می گوییم.
> > توضیحات بیشتردر مورد تحلیل دستگاهی شور
اسامی گوشه های دستگاه شور:
درامدها- کرشمه-رهاب-نغمه-حزین-زیرکش سلمک-سلمک-ملانازی-گلریز-صفا-گوشه ابوعطا بزرگ- مجلس افروز-دوبیتی-خارا-قجر-پنجه کردی – غزال- رضوی- شهناز – قرچه-حسینی -مثنوی – بیات کرد – هشتری- ضرب اصول -شهر آشوب.
معرفی و توضیح گوشه های مهم دستگاه شور:
درآمد:
نت شاهد و ایست درجه اول گام(تنیک) است.درآمدهای متعدد از این دستگاه اجرا می شود که همگی در دانگ اول است.اکثر نغمه ها و آواز های شور در دانگ دوم زده می شوند که با تغییر مایه در درجه پنجم(کاهش ربع پرده ای )است.مثل گوشه های شهناز –نغمه-قجر
شهناز:
شاهد درجه چهارم شور است.
نغمه:
شاهد درجه چهارم و در درجه سوم ایست و در تنیک ایست کامل دارد.
قجر:
شاهد آن درجه هفتم و در درجه چهارم ایست دارد.
سلمک:
از درجه ششم شروع می شودو با تغییر مد نسبت به شهناز و قجر در درجه پنجم بکار است.در فرود مجددا درجه پنجم کاهش ربع پرده ای پیدا می کند و ایست هم درجه چهارم است.
ملانازی:
از درجه سوم گام شور شروع می شود،کاهش ربع پرده ای در فرود بکار می شود.در همان درجه سوم ایست دارد و در فرود کامل به تنیک می رسد.
گلریز:
شاهد آن اوج شور، درجه هشتم است و در درجه چهارم ایست دارد.
قرچه:
شاهد ان درجه ششم گام شور است و در درجه چهارم ایست دارد.
رضوی:
شاهد آن درجه هفتم و ایست درجه جهارم است.
حسینی:
شاهد آن درجه هشتم و ایست آن درجه چهارم است.
همه گوشه ها یی که در دانگ دوم با تغییر کاهش ربع پرده ای در درجه پنجم اجرا شدند ، در فرود به دانگ اول درجه پنجم بکار می شود.شور سل ولا در ردیف راست کوک ها و شور می و ر در ردیف چپ کوک هاست.
برای کسانیکه که قبلا در دوره های تیوریک و نظری شرکت نداشته اند توصیه میشود
به جزوه ها و مطالب زیر مراجعه نمایند
website: www.artpars.org/Honar
Email: pacc@artpars.org
شعر از فریدون مشیری
بوی باران، بوی سبزه، بوی خاک
شاخه های شسته، باران خورده، پاک
آسمان آبی و ابر سپید
برگهای سبز بید
عطر نرگس، رقص باد
نغمه شوق پرستوهای شاد
خلوت گرم کبوترهای مست
نرم نرمک میرسد اینک بهار
با همین دیدگان اشک آلود،
از همین روزن گشوده به دود،
به پرستو به گل به سبزه درود!
به شکوفه، به صبحدم، به نسیم،
به بهاری که میرسد از راه،
چند روز دگر به ساز و سرود.
ما که دلهایمان زمستان است،
ما که خورشیدمان نمی خندد،
ما که باغ و بهارمان پژمرد،
ما که پای امیدمان فرسود،
ما که در پیش چشم مان رقصید،
این همه دود زیر چرخ کبود،
سر راه شکوفه های بهار
گریه سر می دهیم با دل شاد
گریه شوق با تمام وجود
شب وصل، نام آلبومی است در دستگاه ماهورواین تصنیف تیز یکی ازتصنیف‌های این آلبوم با صدای محمدرضا شجریان و شعر ملک الشعرای بهارو ساخت درویش خان است .
در این اهنگ به گردش ملودی خوب توجه کنید. تغییر صدا از یک نت به نت دیگر در کلمات و نیم کلمات به روشنی قابل تفکیک است. مثال نیم کلمه تا ( نت دو ) و نیم کلمه ب (نت ر) ……………و نیم کلمه های شه می (تنهای ر سل) و نیم کلمه های د هد (تنهای م ر) که همراه با تحریرند
https://www.google.com/url?sa=t&source=web&cd=&ved=2ahUKEwjo96enp7zqAhUVZjUKHfFXD5EQwqsBMAB6BAgLEAU&url=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DjLPwVmN_WxU&usg=AOvVaw0WtIhXhtHA1NRPAiWLcKjz
نت اهنگ بازیرنویس شعر:
http://www.artpars.org/Honar/wp-content/uploads/2017/11/Be-Harime-Khalvate.pdf
لطفا از روی نت آهنگ ریتم این آهنگ را پیدا کنید.
آهنگ محلی: با صدای ویگن در کام مینور و آواز اصفهان
