زبان و زیبایی شناسی شعر- مقدمه

اگربرای هر یک از اشکال شعور اجتماعی چون علم و فلسفه و هنر زبان ویژه ای قایل باشیم , مانند ریاضی زبان علم و منطق زبان فلسفه , پس زبان برای هنر چگونه است؟ و آیا هنرهای موسیقی , شعر , نقاشی , سینما و … زبان واحدی دارند؟
برای مثال زبان در موسیقی متشکل ازعناصر صوت و زمان و قواعد درونی انها ست. در نقاشی عناصر فرم و رنگ و قواعد درونی بین شان. زبان شعر دارای چه عناصر و قواعدی ست؟
در ادامه سومین دوره مقدماتی کارگاه موسیقی هم اکنون دور پیشرفته تراز شناخت نظری و عملی به تلفیق شعر و موسیقی و ساختار یک قطعه موسیقی میپردازیم. اگر بخاطر داشته باشید در صحبتهای قبلی برای یافتن یک برنامه انتقالی و شروع  کارگاه شعر و روش مشابه تجربه کارگاه موسیقی را مطرح کرده بودیم. در این تجربه جدید سعی شده که از تصنیف خوانی بعنوان محمل و شرکت عملی در این کارگاه ها استفاده کنیم.
آقای  دکتر “محمد پروا” در گشودن این مبحث و فراهم نمودن گفتکو و راه اندازی کارگاه شعر و ادب با گارگاه هنر همت گمارده و مطالب و منابع مورد نیاز این کارگاه نو پا را تدارک دیده اند.


ساعت ۱۰ – ۱۲  روز شنبه۲۲ اپریل ۲۰۱۷    در محل بتزدا – 4519 St. Elm Bethesda

جلسه اول:

۱- تعریف شعر

 

۲- چکامه نویسی – مصراع

 

آنکه بی باده کند جان مرا مست کجاست   آنکه بیرون کند از دیده و دل دست کجاست

جلسه اول: شناخت کوچکترین واحد شعر و نثر

الف/ کلیات: گرچه شعر یک پیکره کامل و پیوسته است اما این پیکره از اجزاء کوچکتری تشکیل گردیده کھ ھر جزء، دارای ساختاری مشخص و مدون است. برای شناخت شعر چه به عنوان سراینده شعر و چه به عنوان خواننده باید بھ روند آفرینش کوچکترین واحد شعر)مصراع( آشنا گردیدم.

ب/ اھداف برنامه: ھدف از این جلسه، شناخت مبانی زیباشناسی شعر و آشنایی با مصراع به عنوان کوچکترین واحد شعری است. در این راستا ھنرجویان پس از شناخت تفاوتھای نظم و نثر به تحلیل کوچکترین واحدھای تشکیل دھنده آن دو میپردازند.

ج/ مراحل کار:

– تعریف “جمله” به عنوان واحد تولید نثر – تعریف “مصراع” به عنوان واحد تولید نظم – روش طراحی یک مصراع – نگارش یک مصراع

ب/ بخش عملی: در این بخش ھنرجویان حدودا بین ٤ تا ١٠ بیت از شعری را به انتخاب شخصی برای کلاس انتخاب نموده و قرائت مینماید. در انتخاب شعر تنھا ملاک مورد نظر سلیقھ ھنرجو می باشد. (در صورت انتخاب “رباعی” و یا “دو بیتی” ھنرجو میتواند تعداد ابیات را کمتر انتخاب کند)

با توجه به اینکه، شعر انتخابی، تحلیل میگردد، لذا نیاز است شعر به روی کاغذ نوشته یا پرینت
گردد. )اشعاری کھ بروی موبایل و یا کامپیوتر است امکان تحلیل ندارد و ترجیحا دو نسخه از شعر تهیه شود(

موفق باشید- محمد پروا


آقای  دکتر “محمد پروا” در راه اندازی کارگاه شعرهمراه با گارگاه هنرهمت گمارده و مطالب و منابع مورد نیاز این کارگاه نو پا را تدارک دیده اند. شناخت زبان و زیبایی شناسی شعر , چنانکه در موسیقی , اگر با عمل همراه نگردد در حیطه نظر محدود و بتدریج به فراموشی سپرده میشود. بنا بر این کارگاه ضمن اینکه به حافطه شعری بسنده نمیکند به مکاتیزم درک وخلاقیت هنری در نظروعمل تاکید میورزد. سرودن شعر برای همگان ممکن واموختنی ست. هنر شعر گفتن علاوه برفنون زبانی به خلاقیت وعوامل دیگری وابسته است که به انها خواهیم پرداخت.


ساعت 12:00 – 1:00  روز شنبه June 03 , 2017 در   11304Spur Wheel lane Potomac MD

جلسه دوم: 

چکامه نگاری – بیت

   

آنکه بی باده کند جان مرا مست کجاست           آنکه بیرون کند از دیده و دل دست کجاست

بیت در شعر 

الف/ کلیات: 

بیت واحدی معنادار از شعرفارسی است که از دو مصراع تشکیل گردیده است. آنچه درساخت بیت دارای اھمیت است ارتباط وزنی، میزانی و معنائی دو مصراع تولید کننده بیت است.

ب/ اھداف برنامه: 

ھدف از این جلسه، تحلیل بیت و درک ارتباط مصراع مولد بیت است. درنھایت به شیوھای ساخت بیت میپردازیم.

ج/ مراحل کار:

– تعریف “بیت” به عنوان واحد معنادار شعرفارسی – شناخت نظم شکلی، مصراع مولد بیت – شناخت نظم معنائی، مصراع مولد بیت – روش طراحی)ساخت( یک بیت – نگارش یک مصراع

ب/ بخش عملی: در این بخش ھنرجویان مصراع نوشته شده در جلسات قبل را قرائت
مینماید. و از ھر مصراع دو بیت استخراج میگردد.

با توجه به آنکھ مھمترین بخش شعر نگارش بیت است. این تمرین چندین بار تکرار میگردد.


تمرین جلسه اول: جملات زیر را به مصراع تبدیل نمائید ) سعی شود از روش ھای مختلف استفاده شود(

۱( من تو را دوست دارم

۲( بھار دل انگیزی داریم

۳( تنھا دردی کھ درمان ندارد مرگ است

 ۴) جملاتی را به نثر نوشته وسپس به مصراع تبدیل کنید ( برمبنای علاقه شخصی)


تصنیف خوانی : 

 گفتم غمِ تو دارم  –  شعر حافظ

استاد محمد رضا لطفی و زویا ثابت

 شعر حافظ
گفتم غم تـو دارم ، گفتا ؛ غمت سرآیـد
گفتم که ماه من شو ، گفتا ؛ اگر بـرآیـد
گفتم ز مهرورزان رسم وفـا بـیـامـوز گفتا ز خوبـرویان ایـن کار کـمـتــر آیـد
گفتم که بـر خیـالت راه نـظر بـبـنـدم گفتا که شب‌رو ست او از راه دیـگر آیـد
گفتم که بـوی زلفت گـمراه عالمم کـرد گفتا اگر بـدانی هم اوت رهـبـر آیــد
گفتم خوشا هوا یی کزبـادصبح خیـزد گفتا خنـک نـسـیمی کز کوی دلبـر آیـد
گفتم که نـوش لعلت ما را بـه آرزو کُشت گفتا ؛ تـو بـنـدگی کـن کـو بـنـده‌پـرور آیـد
گفتم دل رحیمت کـی عزم صلح دارد ؟ گفتا مـگـوی بـا کس تـا وقت آن در آیـد

گفتم زمان عشرت دیـدی که چون سر آمـد ؟ گفتا خمـوش حـافــظ کاین غصّه هم سر آیـد


*برنامه عملی چگونگی ساخت شعر برای یک فطعه موسیقی ( یک ملودی ایرانی یا غیر ایرانی انتخاب و مبانی اولیه ساخت شعر مورد بحث و تمرین قرار میگیرد) این تجربه ممکن است خود به یک کارگاه ادامه دار  تبدیل شود.  متقابلا ساخت یک قطعه موسیقی بر روی یک شعر از شاعران کلاسیک وسپس  نو پرداز که این قسمت ممکن است دستمایه کلاس پیشرفته کارکاه فعلی موسیقی قرار گیرد.

Comments

زبان و زیبایی شناسی شعر- مقدمه — 5 Comments

  1. MetroClick specializes in building completely interactive products like Photo Booth for rental or sale, Touch Screen Kiosks, Large Touch Screen Displays , Monitors, Digital Signages and experiences. With our own hardware production facility and in-house software development teams, we are able to achieve the highest level of customization and versatility for Photo Booths, Touch Screen Kiosks, Touch Screen Monitors and Digital Signage. Visit MetroClick at http://www.metroclick.com/ or , 121 Varick St, New York, NY 10013, +1 646-843-0888

  2. I simply want to tell you that I am just beginner to blogging and site-building and absolutely enjoyed you’re page. Most likely I’m going to bookmark your website . You definitely come with wonderful articles. Thanks a lot for sharing with us your webpage.