غالب آوازهایی که خواننده آموزش ندیده ایرانی می‌خواند و بیشتر آوازهای محلی از مناطق مختلف ایران در یکی از مایه‌های این دستگاه و یا گوشه‌ها و دستگاه‌های مشتق شده‌ از آن می‌گنجد، از این رو این دستگاه را مادر موسیقی ایرانی هم خوانده‌اند.

در میان دستگاه‌های ایرانی شور از همه بزرگ‌تر است. زیرا هر یک از دستگاه‌ها دارای یک عده آوازها و الحان فرعی‌ست ولی شور غیر از آوازهای فرعی دارای ملحقاتیست که هر یک به تنهایی استقلال دارد. آوازهای مستقلی که جزء شور محسوب می‌شود و هر یک استقلال دارد از این قرار است: ابوعطا، بیات ترک، افشاری و دشتی. آواز بیات ترک در پرده‌های شور نواخته می‌شود و جزو ملحقات آن طبقه بندی می‌شود، ولی چون از نظر شنوایی حسی شبیه دستگاه ماهور ایجاد می‌کند، برخی قایل به طبقه بندی آن تحت دستگاه ماهور هستند. در مکتب آوازی اصفهان آواز بیات ترک در مشتقات دستگاه ماهور به حساب می‌آید اما در مکتب تهران، مایه بیات ترک را جزء دستگاه شور به حساب می‌آورند.

دستگاه شور پس از ماهور ساده ترین دستگاه در موسیقی ایرانی است که دارای چهار آواز ( ابوعطا، بیات ترک، افشاری و دشتی)  و تعدادی گوشه می باشد.

درجات گام شور

درجه دوم گام  – نیم بزرگ  ( 3/4 پرده )
درجه سوم گام – کوچک  ( 3/4 پرده )
درجه چهارم و پنجم گام _ درست ( 1 پرده )
درجه ششم  گام -کوچک  ( 1/2 پرده )
درجه هفتم  گام – درست  ( 1 پرده )
و اکتاو  گام – درست ( 1 پرده ).

با توجه به فاصله های موجود , دانگهای این گام بر هم منطبق نیستند.
چون :
دانگ اول:از دو فاصله  دوم نیم بزرگ  ( 3/4 پرده ) و یک فاصله دوم بزرگ  ( 1 پرده ) تشکیل شده است.
دانگ دوم: از یک فاصله دوم بزرگ،  ( 1 پرده ) یک فاصله دوم کوچک  ( 1/2 پرده )  و دو فاصله دوم بزرگ ( 1 پرده ).تشکیل شده است.

گام شور را پایین رونده می نامیم چون فاصله درجه هفتم و هشتم گام شور یک پرده ایست(دوم بزرگ)،بنابراین فاقد محسوس است. عموما برای بدست آوردن محسوس درجه ششم را در حالت بالارونده افزایش ربع پرده ای می دهند.ولی این حالت در موقع پایین رفتن  بیشتر محسوس است چون درجه دوم شور با درجه اول بیشتر به نیم پرده شباهت دارد ( فا سری به می) بنابراین گام شور را پایین رونده می گوییم.

>  >    توضیحات بیشتردر مورد تحلیل دستگاهی شور

اسامی  گوشه های دستگاه شور:
درامدها- کرشمه-رهاب-نغمه-حزین-زیرکش سلمک-سلمک-ملانازی-گلریز-صفا-گوشه ابوعطا بزرگ- مجلس افروز-دوبیتی-خارا-قجر-پنجه کردی – غزال- رضوی- شهناز – قرچه-حسینی -مثنوی – بیات کرد – هشتری- ضرب اصول -شهر آشوب.

معرفی و توضیح گوشه های مهم دستگاه شور:
درآمد:
نت شاهد و ایست درجه اول گام(تنیک) است.درآمدهای متعدد از این دستگاه اجرا می شود که همگی در دانگ اول است.اکثر نغمه ها و آواز های شور در دانگ دوم زده می شوند که با تغییر مایه در درجه پنجم(کاهش ربع پرده ای )است.مثل گوشه های شهناز –نغمه-قجر

شهناز:
شاهد درجه چهارم شور  است.

نغمه:
شاهد درجه چهارم و در درجه سوم ایست و در تنیک ایست کامل دارد.

قجر:
شاهد آن درجه هفتم و در درجه چهارم ایست دارد.

سلمک:
از درجه ششم شروع می شودو با تغییر مد نسبت به شهناز و قجر در درجه پنجم بکار است.در فرود مجددا درجه پنجم کاهش ربع پرده ای پیدا می کند و ایست هم درجه چهارم است.

ملانازی:
از درجه سوم گام شور شروع می شود،کاهش ربع پرده ای در فرود بکار می شود.در همان درجه سوم ایست دارد و در فرود کامل به تنیک می رسد.

گلریز:
شاهد آن اوج شور، درجه هشتم است و در درجه چهارم ایست دارد.

قرچه:
شاهد ان درجه ششم گام شور است و در درجه چهارم ایست دارد.

رضوی:
شاهد آن درجه هفتم و ایست درجه جهارم است.

حسینی:
شاهد آن درجه هشتم و ایست آن درجه چهارم است.

همه گوشه ها یی که در دانگ دوم با تغییر کاهش ربع پرده ای در درجه پنجم اجرا شدند ، در فرود به دانگ اول درجه پنجم بکار می شود.شور سل ولا در ردیف راست کوک ها و شور می و ر در ردیف چپ کوک هاست.

  گوشه ی سلمک – بررسی و اجرا : بهراد توکلی

:منابع و مراجع

• (آموزش ردیف و آواز – محمود کریمی – شور  ١ ( ادامه دار
•  ( شناخت موسیقی دستگاهی ایران قسمت اول ؛ محمدرضا لطفی (  ادامه دار
• در کتاب دیدگاه های نوین بر ردیف موسیقی ایرانی ( دکتر علیزاده محمدی) به رابطه دستگاه ها و ماه های شمسی اشارت دارد.